Op het perron van de MBS vonden maandag 16 september opnames plaats voor de film ’23 brieven van Vincent’.
De film beschrijft, aan de hand van drieëntwintig brieven die Van Gogh schreef aan zijn broer Theo, hoe de schilder de drie maanden die hij doorbracht in Drenthe ervoer.
Rob Camies, scenarioschrijver en producer van de film, is voorzitter van de Stichting Zuid-Oost Drenthe film. We hadden op de set een gesprek met hem.
De aardappeleters
Camies: “Vincent van Gogh heeft mij altijd geïntrigeerd en als Drent is de periode die Vincent aan het begin van zijn carriëre in Drenthe doorbracht natuurlijk extra interessant. Weinig mensen weten overigens dat hij daar een kwartaal is geweest. Hij was vast gelopen in Den Haag. Vond het daar allemaal te kunstmatig. De muren kwamen er letterlijk op hem af. Hij wilde en verlangde naar natuur, rust, schoon- en puurheid. Iemand beval uit eigen ervaring Drenthe aan vanwege het mooie landschap en omdat het er veel goedkoper was. En dat laatste was een niet onbelangrijk argument voor de jonge, dertigjarige kunstenaar.
Hij schilderde nog maar drie jaar, wist nog niet goed wat hij wilde, deed allerlei klusjes naast z’n schilderwerk en woonde samen met een prostituee met 2 kinderen.
Door naar Drenthe te gaan – hij maakte er uiteindelijk vijf schilderijen en twintig tekeningen – dacht hij zijn problemen te kunnen ontvluchten. Maar, sociaal was hij niet altijd even handig. Hij joeg mensen – en zeker de stugge, Drentse boeren – snel tegen zich in het harnas. Omgekeerd had hij ook moeite met hen, blijkt uit zijn brieven. Weliswaar gefascineerd door hun woeste koppen schilderde hij kort na zijn vertrek uit Drenthe ‘De aardappeleters’, één van zijn bekendste werken”.
Armoede en uitbuiting
Camies: “De periode eind negentiende eeuw interesseert mij in het algemeen en Vincent de kunstenaar in het bijzonder. Maar, een film over Van Gogh biedt tegelijkertijd een mooie kapstok om iets te zeggen over de periode waarin de film zich afspeelt. Als schrijver kun je dan mooi allerlei thema’s onderzoeken. Armoede bijvoorbeeld en uitbuiting. Dingen die je heden ten dage ook ziet, misschien wat meer op globale schaal, maar die toen ook al plaatsvonden. Uit delen waar mensen in armoede leefden, werd turf gehaald en naar de Randstad getransporteerd zodat mensen daar een lekker warm huis hadden en hun machines konden laten draaien. Nu halen we olie en delfstoffen uit landen waar mensen in armoede leven terwijl we hier de grootste welvaart kennen. Dat boeit mij”.
Station Haaksbergen – Den Haag – Hoogeveen
De scene die vorige week bij de MBS werd opgenomen gaat precies daarover. Op het station (in de film dat van Den Haag) staat Vincent met al z’n schilderspullen en neemt – temidden van medepassagiers (figuranten) afscheid van Sien en haar dochtertje en stapt in de trein naar Hoogeveen. Later op de dag fungeerde de achterzijde van het Haaksbergse station als station Hoogeveen waar vandaan Vincent drie maanden later vertrekt richting Deurne. Het is dan eind van het jaar, de feestdagen zijn in zicht, hij voelt zich een beetje eenzaam en ziek en verkiest het gezelschap van zijn familie. Daar vandaan vertrekt hij later richting Antwerpen, Parijs en Zuid-Frankrijk en ontwikkelt zich tot de kunstenaar zoals de wereld hem later heeft leren kennen.
“Maar, net als iedereen, heeft ook Vincent een ontwikkeling door gemaakt. Zijn periode in Drenthe heeft daarin een belangrijke rol gespeeld. Hij was bevangen door de schoonheid van deze noordelijke provincie. Toen hij hier kwam, wist hij nog niet goed wat hij wilde. Aan het einde van de film weet hij dat wel. In zijn brieven aan Theo vertelt hij over zijn belevenissen in Drenthe, de ontwikkeling die hij doormaakt, zijn visie, zijn ambities en plannen. Hij noemt zichzelf daarna voor het eerst kunstenaar”.
Doel
Als ik Rob vraag of hij met deze film een doel voor ogen heeft, barst de bom bijna los.
“Afgezien van het feit dat ik deze film gewoon wilde maken, dient deze film ook een hoger doel. En dat is dat wij hiermee film in Drenthe, maar eigenlijk in het hele noorden, echt op de kaart willen zetten. Ik zeg wel eens, alle goede plannen ontstaan uit frustratie. Bij de vorige film die ik maakte – ‘Grenzeloos verraad’ – werd het mij duidelijk dat op vijf procent na alle filmsubsidies in Nederland naar de stad Amsterdam gaan. Toen ik destijds een aanvraag deed, werden we nog net niet uitgelachen. Toen bleek dat alle deuren voor ons gesloten bleven en ik vroeg waarom, kreeg ik als antwoord dat alle expertise zich in Amsterdam bevond. Er werden in Drenthe immers toch geen films gemaakt?
Dat maakte mij zo boos, dat ik besloot het zelf te gaan doen en een kruistocht te beginnen. Ik wil laten zien en bewijzen dat wij in staat zijn met het geld dat we zelf bijeen kunnen schrapen een goede film op hoog niveau te maken. En daarmee hoop ik ze een spiegel voor te houden.
Feitelijk speelt dit niet alleen op filmgebied, maar op een veel breder vlak. Diverse regio’s in Nederland voelen zich buitengesloten. Alles gebeurt in en gaat om de Randstad. Maar de regio – om dat woord maar eens te gebruiken – emancipeert”.
’23 brieven van Vincent’ zal ook internationaal worden uitgebracht met een Engelse titel. Of de huidige werktitel uiteindelijk zal worden gehandhaafd, moet nog blijken.
Het ligt in de bedoeling dat de film medio 2025 in de bioscoop te zien zal zijn.
Meer over cultuur in Haaksbergen
Volg het nieuws uit Haaksbergen
Tekst en foto: Hanneke Straten
Een productie van RTV Sternet