Het Verhaal van Haaksbergen: 38 VIDEO Bombardement rond de Buurserstraat (1945)

RTV Sternet en de Historische Kring Haaksbergen maken een serie over de geschiedenis van Haaksbergen. Deze keer is het onderwerp: Bombardement rond de Buurserstraat, vrij op 1 april.

Haaksbergen werd bevrijd op 1 april 1945. Maar de uitzinnige vreugde bij het binnentrekken van de tanks en manschappen van de ’30e Engelse Legergroep’ ging hand in hand met een diep verdriet over de gevolgen van het bombardement op zaterdag 24 maart. Bij deze misrekening van de geallieerden vonden 57 Haaksbergenaren de dood en raakten tientallen gewond. Voor hen kwam de bevrijding helaas een week te laat.

Voor een groot aantal Haaksbergenaren is niet 4 mei, maar 24 maart de echte dag van de dodenherdenking. Op die datum in 1945 speelde zich een onvoorstelbare tragedie af. Om 9.15 uur op die zaterdagmorgen gaat het luchtalarm af. De reactie is routinematig: scholen sturen de kinderen naar huis, iedereen zoekt een veilig heenkomen. Dan, om 9.23 uur, klinkt het gierende geluid van een ongekend zware bommenregen. Drie formaties van elk zes bommenwerpers van de geallieerde ‘386 Bomb Group’ ontdoen zich van 318 fragmentatiebommen van elk 118 kg. De gevolgen zijn afschuwelijk. Tal van gezinnen in de Klaashuisstraat, Brink, Von Heijdenstraat, Buurserstraat, Veldkampstraat, Bevertstraat en een stukje van de Enschedesestraat, worden in rouw gedompeld.

Lijst

De officiële lijst van slachtoffers telt 57 namen, 50 direct dood, 7 enige dagen later. Onder de doden is de door de Duitsers afgezette burgemeester Jhr. Hubertus J.W.J. von Heijden. Ook zijn er tientallen gewonden. Een van hen is Hetty van Tongeren, dan 14 jaar oud. De uloscholiere is tijdens het luchtalarm onderweg van het cafézaaltje bij de windmolen, waar de lessen worden gegeven, naar café Kemers (nu De Biester) aan de Enschedesestraat. Daar wil ze haar leraar Frans spreken over een rapportcijfer. Als ze er bijna is, hoort ze het gierende geluid van de bommenregen.

‘Ik ben toen gaan rennen naar de kluis van de zuivelfabriek, naast het huis Rispinge van de familie Zuidema. Daar woonden wij toen tijdelijk en wij konden altijd schuilen in hun kluis. Helaas haalde ik het niet, ben gevallen en getroffen door een stukje scherf. Dat ging dwars door mijn buik en bleef steken achter in mijn hemdje. Daarbij ben ik stukjes kwijtgeraakt van een darm en van een ruggenwervel. Gelukkig is mijn aorta niet geraakt, anders was ik dood geweest. Ik bloedde heel erg, maar kon opstaan en het laatste stukje naar huis strompelen, waar mijn moeder mij opving. Helpers van het Rode Kruis waren snel aanwezig. Via de dokter kwam ik in het Anthonius ziekenhuis, waar de gangen vol lagen. Er was geen water en geen elektriciteit. Toch hebben ze me kunnen opereren. Ik ben er twee maanden gebleven; ook later heb ik nog een paar keer lang in het ziekenhuis gelegen. Ik was een kind, heb mij toen niet gerealiseerd dat ik aan de dood ontsnapt was.’

115 namen

De lijst van omgekomen Haaksbergenaren door het oorlogsgeweld telt in totaal 115 namen, van wie de helft van dit bombardement. Bij de Duitse inval sneuvelden 7 plaatsgenoten als militair. In concentratiekampen sneuvelden 23 Haaksbergenaren. Als represaille voor de werkstaking in april 1943 bij Jordaan werden 8 werknemers doodgeschoten (zie venster 21). Voortijdig gesprongen projectielen kostten 2 personen het leven. Vijf mannen overleefden de arbeidsinzet in Duitsland niet. Op 31 maart 1945 gooiden Engelsen bommen op twee Duitse auto’s die geparkeerd stonden bij een huis in St. Isidorushoeve. Daarbij kwamen 7 Haaksbergenaren om, onder wie Gerharda Wilders-Meyerink met haar 4 kinderen.

Op de dag van de bevrijding en in de dagen daarna kwam door incidenten nog een aantal Haaksbergenaren om het leven.

Bronnen:
‘Historie van Haaksbergen’, deel III, schrijversteam Historische Kring (zomer 1978).
‘Drieluik, een schets van Haaksbergen’, H.G.M. Schulten en A.M. Vossebeld-Mentink (april 1995).
‘Met een bombardement op Haaksbergen kwam de bevrijding in zicht’, Gerda Morsinkhof-Kupper, Harry ten Vaarwerk, Henk Oosterholt (1 april 1995).
Gesprek met ooggetuige Hetty van Tongeren (6 september 2011).

Het Verhaal van Haaksbergen 2024

RTV Sternet en de Historische Kring Haaksbergen maken onder de noemer ‘Het Verhaal van Haaksbergen’ een serie over de geschiedenis van Haaksbergen. In ieder deel wordt een ander onderwerp behandeld.

Bekijk en beluister hier alle afleveringen van het Verhaal van Haaksbergen 2024

Ga naar de start van het Verhaal van Haaksbergen 2024 en de index

Verteller: Wim Oltwater
Opnames en montage: Constance van Wolferen
Tekst en eindredactie: Michel van der Voort
Met dank aan de Historische Kring Haaksbergen
‘Het verhaal van Haaksbergen’ is mede mogelijk gemaakt door de Provincie Overijssel.
Een productie van RTV Sternet